25 χρόνια Εκκλησιαστικής Ραδιοφονίας

γράφει ο Κωνσταντῖνος Χολέβας- Πολιτικός Ἐπιστήμων 

Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2013 συμπληρώθηκαν μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ 25 χρόνια ἀπό τήν ἔναρξη λειτουργίας τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πειραιῶς, τῆς πανελληνίως γνωστῆς ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ. Τόν Μάρτιο τοῦ 2014 θά συμπληρωθοῦν 25 χρόνια ἀπό τά ἐγκαίνια τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἡ ἐπίσημη ἔναρξη τοποθετήθηκε τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά δοκιμαστικές ἐκπομπές εἶχαν ἀρχίσει ἀπό τόν Φεβρουάριο 1989. Εἶχα τήν εὐλογία νά συνεργασθῶ ἀπό τίς πρῶτες στιγμές μέ τόν Σταθμό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί τά τελευταῖα χρόνια ἔχω ἐπίσης τήν εὐλογία νά συνεργάζομαι μέ τόν Σταθμό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πειραιῶς. Θά ἤθελα, λοιπόν, ἀγαπητοί ἀναγνῶστες, νά καταθέσω στήν ἀγάπη σας μερικές σκέψεις καί νά μοιρασθῶ μαζί σας τά αἰσθήματα συγκινήσεως πού μέ διακατέχουν.

Ἀρχή σοφίας ὀνομάτων ἐπίσκεψις. Πρέπει νά ἀποδώσουμε τόν ὀφειλόμενο φόρο τιμῆς στά πρόσωπα πού πρωτοστάτησαν. Ἡ ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, «ὁ Σταθμός πού μιλάει στήν ψυχή μας», ἱδρύθηκε ἀπό τόν Σεβασμιωτατο Μητροπολίτη πρώην Πειραιῶς κ. Καλλίνικο καί εἶχε ὡς πρῶτο Διευθυντή τόν τότε Ἀρχιμανδρίτη Ἰγνάτιο Γεωργακόπουλο, νῦν Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ. Ἡ σημερινή του λειτουργία στηρίζεται στίς εὐχές καί στίς κατευθύνσεις τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Πειραιῶς κ. Σεραφείμ καί στήν ἐργασία τῶν δεκάδων συνεργατῶν του, τεχνικῶν, δημοσογράφων καί ἐθελοντῶν.

Ὁ Ραδιοσταθμός τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, πιό γνωστός ὡς Ραδιοφωνικός Σταθμός τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, «Ἡ ἄλλη φωνή στα FM», ἱδρύθηκε καί ἐγκαινιάσθηκε ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυρό Σεραφείμ καί εἶχε ὡς πρῶτο Διευθυντή τόν νῦν Σεβ. Μητροπολίτη Γουμενίσσης κ. Δημήτριο. Στήν ἀρχική Ἐπιτροπή Προγράμματος τόν Διευθυντή πλαισίωναν ὁ ἀείμνηστος λόγιος Ἰωάννης Χατζηφώτης καί ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, νῦν Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Στόν π. Γεώργιο ὀφείλω τήν πρόσκληση νά συμμετάσχω στό πρόγραμμα τοῦ Σταθμοῦ καί ἔτσι τόν Μάρτιο τοῦ 1989 ξεκινήσαμε τήν ἐκπομπή «Ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ρωμέϊκη Παράδοση», ἡ ὁποία μεεδίδετο κάθε Κυριακή ἐπί 12 συναπτά ἔτη. Ἔμαθα πολλά κοντά στόν π. Γεώργιο Μεταλληνό καί τόν εὐχαριστῶ δημοσίως. Συνεργάσθηκα μέ ἀρκετούς Διευθυντές πού ἀνέλαβαν διαδοχικά τόν Σταθμό, μεταξύ τῶν ὁποίων ἰδιαίτερη σφραγίδα ἄφησαν ὁ νῦν Μητροπολίτης Φθιώτιδος Σεβ. κ. Νικόλαος καί ὁ νῦν Μητροπολίτης Σιδηροκάστρου Σεβ. κ. Μακάριος. Ἡ στήριξη ἐκ μέρους τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου κυροῦ Χριστοδούλου καί τοῦ νῦν Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου ὑπῆρξε πολύτιμη γιά τή συνέχιση τῆς λειτουργίας τοῦ Σταθμοῦ. Σήμερα παρουσιάζονται κάποια προβλήματα καί ἐλπίζω μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ νά ξεπερασθοῦν.

Μετά τό 1989 ἄρχισαν νά ἐμφανίζονται οἱ ραδιοφωνικοί σταθμοί τῶν κατά τόπους Ἱερῶν Μητροπόλεων. Μεταδίδουν ἐπί ὁρισμένες ὧρες ἕνα τοπικό πρόγραμμα καί στή συνέχεια συνδέονται, τηρῶντας τίς σχετικές προβλέψεις τῶν νόμων, εἴτε μέ τόν Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, εἴτε μέ τήν ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, εἴτε καί μέ τούς δύο. Ἀπό τούς πρωτοπόρους σέ τοπικό ἐπίπεδο ὑπῆρξε ὁ ΛΥΧΝΟΣ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν, ἐνῶ σημαντική ἐπιτυχία καταγράφει τά τελευταῖα εἴκοσι χρόνια καί ὁ ΛΟΓΟΣ, ὁ Ραδιοφωνικός Σταθμός τῆς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Ραδιοσταθμούς ἔχουν ἱδρύσει καί ἀδελφότητες, ὅπως ἡ ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ στή Βόρειο Ἑλλάδα καθώς καί μοναστήρια. Ἡ Ἐκκλησιαστική Ραδιοφωνία εἶναι πλέον ἑδραιωμένη ὡς μία ποιοτική φωνή στή συνείδηση τῶν Ἑλλήνων καί ὄχι μόνον τῶν τακτικῶς ἐκκλησιαζομένων. Σέ ὁρισμένα μέρη μάλιστα, τό ἐκκλησιαστικό ραδιόφωνο ἔχει τήν πρώτη ἤ μία ἀπό τίς πρῶτες θέσεις στις προτιμήσεις τοῦ τοπικοῦ πληθυσμοῦ.

Οἱ μετρήσεις ἀκροαματικότητος πιστεύω ὅτι κατά κανόνα ἀδικοῦν τούς ἐκκλησιαστικούς ραδιοσταθμούς. Πρῶτον, διότι πολλές φορές τούς ἀφήνουν ἐκτός ἐρωτηματολογίου, διότι δέν ἐνδιαφέρουν τίς διαφημιζόμενες ἑταιρίες, οἰ ὁποῖες χρηματοδοτοιπυν τή δημοσκὀπηση. Δεύτερον, διότι ἡ συνήθης ἐρώτηση τῶν δημοσκόπων εἶναι «ἀπό ποιόν σταθμό ἀκοῦτε εἰδήσεις» καί ἔτσι εὐνοοῦνται οἱ ἀμιγῶς πολιτικοί-είδησεογραφικοί ραδιοσταθμοί. Ἄν, ὄμως ὑπῆρχε τό ἐρώτημα, «ποιός σταθμός εἶναι ἡ δεύτερη ἐπιλογή σας» , εἶμαι βέβαιος ὅτι τά ποσοστά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ραδιοφώνου θά ἦσαν μεγαλύτερα. Ἀλλά σέ τελευταία ἀνάλυση αὐτό δέν εἶναι τό μεἶζον γιά ὅλους ὅσοι διακονοῦμε τήν ἐκκλησιαστική ραδιοφωνία. Μᾶς ἀρκεῖ νά ἔχουμε τή συνείδησή μας ἥσυχη ὅτι παράγουμε ἕνα πρόγραμμα Ἑλληνορθόδοξο, παραδοσιακό συνάμα καί σύγχρονο. Ἡ καλύτερη δημοσκόπηση γιά κάθε συνεργάτη τῶν ἐκκλησιαστικῶν ραδιοφώνων εἶναι τό χαμόγελο τοῦ ἀγνώστου ἀνθρώπου πού σέ συναντᾶ καί σέ συγχαίρει στόν δρόμο, τά τηλεφωνήματα τῶν ἀκροατῶν, τά ἠλεκτρονικά μηνύματα καί κυρίως ἡ σιωπηλή ἀναγνώριση. Οἱ πολλοί πού σοῦ στέλνουν νοερά τίς εὐχές τους, ἀπό τήν Ἑλλάδα, τήν Κύπρο, τήν Ὁμογένεια, ἔστω κι ἄν δέν πρόκειται ποτέ νά πάρουν τηλέφωνο. Ἡ προσευχή τους μᾶς στηρίζει.

Ἡ συγκινητικότερη διήγηση πού ἄκουσα ἀπό κληρικό-συνεργάτη ἐκκλησιαστικοῦ σταθμοῦ ἦταν ἡ περίπτωση ἑνός νέου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἤθελε νά αὐτοκτονήσει, ἀλλά μεταπείσθηκε καί ανέκτησε ἐλπίδα ὅταν ἄκουσε τόν συγκεκριμένο κληρικό νά διαβάζει Πατερικά κείμενα στή νυκτερινή ζώνη. Σκεφθεῖτε πόσοι ἀπελπισμένοι, κουρασμένοι, πενθοοῦντες, ἐργαζόμενοι τή νύκτα, στρατιῶτες, ἀστυνομικοί, ἐπαγγελματίες ὁδηγοί, νοσοκόμες, φοιτητές στό ἐξωτερικό καί ἄλλοι συνάνθρωποί μας περνοῦν ὧρες ὁλόκληρες μέ μοναδική παρηγοριά καί συντροφιά τούς ἐκκλησιαστικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Δέν τούς χρειάζεται ἡ ἔντονη μουσική, ἡ ἀνούσια φλυαρία ἤ ἡ πολιτικολογία ἤ οἱ κοκκορομαχίες τῶν ἄλλων ραδιοφώνων. Ἐπιζητοῦν ἠρεμία, γνησιότητα, ἀνακούφιση, ἐλπίδα. Καί τήν βρίσκουν στόν Χριστό καί στή νέα μορφή ἄμβωνος πού μᾶς παρέχει πλέον ἡ τεχνολογία, τό ραδιόφωνο. Τό ὁποῖο, πρός Θεοῦ, δέν ἀντικαθιστᾶ τόν ἄμβωνα τοῦ Ναοῦ, ἀλλά συμπληρώνει και ἀναπληρώνει. Μεταδίδει λόγο αλήθειας και ζωῆς, Ὀρθοδοξίας και Ἑλληνικότητος, σέ κάθε γωνιά τῆς γῆς, σέ κάθε δωμάτιο ὑγιοῦς ἤ ἀσθενοῦς συνανθρώπου μας, σέ κάθε ψυχή πού διψᾶ γιά «πηγήν ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον». Γι’ αυτό καί κρίνω σκόπιμη τήν ἀναμετάδοση τῆς Θείας Λειτουργίας, τοῦ Ἐσπερινοῦ καί τῶν ἑορταστικῶν Ἀκολουθιῶν, διότι πολλοί Χριστιανοί ἀδυνατοῦν νά ἐκκλησιασθοῦν λόγῳ ἀσθενείας, γήρατος ἤ ἀποστάσεως.

Ξέρω περιπτώσεις ἀνθρώπων πού ἦσαν ἄθεοι καἰ ὀπαδοί φανατικῶν ἀντιεκκλησιαστικῶν ἰδεολογιῶν καί μέ τή βοήθεια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ραδιοφώνου γνώρισαν τόν Θεό καί σήμερα ἔχουν χειροτονηθεὶ Ὀρθόδοξοι ἱερεῖς. Γνωρίζω περιπτώσεις δασκάλων καί καθηγητῶν, οἱ ὁποῖοι ὠφελήθηκαν στό διδακτικό τους ἔργο λαμβάνοντας ὑλικό ἀπό ἐκπομπές τῆς ἐκκλησιαστικῆς ραδιοφωνίας. Θεωρῶ σημαντική τήν προσφορά τῶν ἐκκλησιαστικῶν σταθμῶν στά ἐθνικά καί ἱστορικά μας θέματα, τά ὁποῖα δέν προβάλλονται πλέον ἀπό τό κρατικό ἤ ἀπό τά ἐμπορικά ραδιόφωνα. Ἐνδεικτικἀ ἀναφέρω ὅτι τον Νοέμβριο τοῦ 2002, μόλις εἶχε ἐμφανισθεῖ τό διχοτομικό καί ἀντιδημοκρατικό σχέδιο Ἀνάν γιά τήν Κύπρο μας, τό ραδιόφωνο τῆς ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ἐξέπεμψε μία ζωντανή ἐκπομπή πολλῶν ὡρῶν μέ συζητήσεις και παρεμβάσεις εἰδικῶν, ἀπό τήν ὁποία ἀκόμη καί οἱ Κύπριοι γιά πρώτη φορά διαφωτίσθηκαν ἐπί τοῦ σχεδίου. Ὁ Ραδιοσταθμός Ο ΛΟΓΟΣ, τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου εἶχε συνδεθεῖ μέ τήν ΠΕΙΡΑΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ καί οἱ Ἑλληνες τῆς Κύπρου ἄκουγαν λεπτομέρειες γιά τό ἀπαράδεκτο σχέδιο, τό ὁποῖο τελικῶς καταψήφισαν.

Ἡ σημαντικότερη συμβολή τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ραδιοφωνίας κατά τή διαρρεύσασα εἰκοσιπενταετία θεωρῶ ὅτι εἶναι ἡ ἠρεμία τοῦ λόγου καί τοῦ διαλόγου, ὁ σεβασμός τοῦ ἀκροατοῦ, ἡ ἀποφυγή σκηνοθετημένων ἀντιπαραθέσεων πού χαρακτηρίζουν ἄλλες μορφές ραδιοφωνίας. Ὁ ἀκροατής ἀκούει κατά κανόνα σωστά Ἑλληνικά, σοβαρά ἐπιχειρήματα, θεολογική καί ἱστορική τεκμηρίωση, ποιοτική μουσική, ἑλληνική ἤ ξένη, χωρίς διάθεση κατατροπώσεως ἤ ἐξευτελισμοῦ τοῦ συνομιλητοῦ. Ἀπαραίτητο δίδαγμα γιά ὅλους, κυρίως γιά τούς νέους μας, σέ μία ἐποχή κατά τήν ὁποία εἶναι αὐξημένος ὁ κίνδυνος ἀκροτήτων, ὑπερβολῶν, ἀνακριβειῶν καί διχαστικῶν φαινομένων.

Ὑπάρχουν, βεβαίως, ἀρκετά σημεῖα πρός διόρθωσιν στήν ἐκκλησιαστική ραδιιοφωνία. Στή Ραδιοφωνία τίποτε δέν εἶναι ράδιον (=εὔκολο στά ἀρχαῖα ἑλληνικά)! Τελικά ὁ ἀπολογισμός κρίνω ὅτι εἶναι θετικός. Ἴσως εἶμαι προκατειλημμένος εὐνοϊκά, διότι ἐπί 25 χρόνια ἀνήκω σ’ αὐτόν τόν χῶρο. Ἄν ὑπερβάλλω συγχωρῆστε με. Πάντως ὅποια κι ἄν εἶναι ἡ ἄποψή σας, σᾶς καλῶ νά προσευχηθεῖτε γιά νά συνεχισθεῖ ἡ πνευματική καρποφορία αὐτῆς τῆς προσπάθειας. Τήν ἔχει ἀνάγκη ὁ ταλαιπωρημένος λαός μας.