Η περίοδος της Μ. Σαρακοστής είναι η κατεξοχήν περίοδος που ο πιστός Χριστιανός προσέρχεται στο Μυστήριο της μετανοίας, την ιερά εξομολόγηση. Δυστυχώς όμως πολλές φορές δεν παίρνει ό,τι προσφέρει το Μυστήριο, γιατί δεν έχει την ορθή στάση απέναντί του. Οι παρακάτω προβληματισμοί έχουν σκοπό ακριβώς να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή: να αξιοποιήσει όσο μπορεί κανείς περισσότερο τη δωρεά αυτή του Θεού.Το λουτρό της μετανοίας
Ένα από τα πιο βασικά στοιχεία της πνευματικής μας προετοιμασίας, το πιο βασικό θα λέγαμε, είναι το μυστήριο της εξομολογήσεως. Η μετάνοια και η εξομολόγηση είναι μέγιστη δωρεά του Θεού αλλά και χρέος κάθε πιστού, που αισθάνεται τα μεγαλεία του Θεού και συνειδητοποιεί την αμαρτωλότητά του, την πτωχεία της ανθρώπινης φύσης. Όλη η ζωή του χριστιανού είναι -ή τουλάχιστον πρέπει να είναι- μια ασταμάτητη μετάνοια, μια συνεχής στροφή και επιστροφή στον Θεό.
Τι ακριβώς είναι η Εξομολόγηση;
Είναι ένα μεγάλο μυστήριο της Εκκλησίας μας, το κατεξοχήν μυστήριο της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού. Με το μυστήριο αυτό παρέχεται η άφεση των αμαρτιών από τον ίδιο τον Θεό δια του Ιερέα, ο οποίος, δια της επιθέσεως των χειρών και της συγχωρητικής ευχής, δωρίζει τη συγχώρηση των αμαρτιών στον εξομολογούμενο.
Η αμαρτία είναι αρρώστια της ψυχής και ο άνθρωπος που αμαρτάνει είναι πνευματικά άρρωστος. Η Εκκλησία μας, με το μυστήριο της εξομολογήσεως, επουλώνει τις πνευματικές πληγές που ανοίγουν στο άνθρωπο τα βέλη της αμαρτίας.
Ιδρυτής και θεμελιωτής αυτού του μυστηρίου, όπως και κάθε μυστηρίου, είναι ο ίδιος ο Κύριος μας. Με τη φράση «μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 4,17) άρχισε το κοσμοσωτήριο έργο Του, για να παραδώσει στους μαθητές Του –λίγο μετά την ανάσταση Του- την πνευματική εξουσία να συγχωρούν τα αμαρτήματα των ανθρώπων, λέγοντας τους: «λάβετε Πνεῦμα ῞Αγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ιωάν. 20,23).
Το πνευματικό αυτό Ιατρείο της Εκκλησίας μας είναι διαρκώς ανοιχτό για κάθε άνθρωπο, όσο αμαρτωλός κι αν είναι. Το προσκλητήριο του Χριστού απευθύνεται σε όλους ανεξαίρετα: «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς», δηλ. «Ελάτε ΟΛΟΙ σε εμένα, εσείς που είστε φορτωμένοι και κουρασμένοι και εγώ θα σας αναπαύσω, θα σας ξεκουράσω» (Ματθ.11,28 ).
Κάποιοι αδελφοί μας αναρωτιούνται «πώς ένας άνθρωπος σαν και εμάς –ο ιερέας- μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες;». Ο ιερέας δεν ασκεί το έργο τούτο με τις δικές του δυνάμεις, αλλά με τη δύναμη του Θεού. Οι ανθρώπινες αμαρτίες εξαλείφονται μόνο με τη χάρη του Θεού και ο ιερέας-πνευματικός είναι το όργανο της χάριτος του Θεού, και αυτό απορρέει από την ιερωσύνη του και μόνον.
Άλλοι ισχυρίζονται «προτιμώ να τα λέω σε μια εικόνα». Η εικόνα δεν έχει από τον Χριστό τέτοια εξουσία, δηλ. να ακούει και να συγχωρεί τις αμαρτίες των ανθρώπων. Την ευθύνη και την εξουσία αυτή την έδωσε ο ίδιος ο Κύριός μας στους Αποστόλους Του και οι Απόστολοι, δια των αιώνων, στους διαδόχους τους, που δεν είναι άλλοι από τους εντεταλμένους προς τούτο Επισκόπους και Ιερείς.
Η εξομολόγηση αποτελεί, λοιπόν, Μυστήριο της Εκκλησίας μας. Όπως είναι το βάπτισμα, το χρίσμα, η Θεία Ευχαριστία, το ίδιο συμβαίνει και εδώ. Είναι σα μια βρύση που όταν ανοίγει, προσφέρει τη χάρη της αφέσεως των αμαρτιών, με την έννοια ότι οδηγεί τον πιστό στο σημείο εκείνο ώστε να δεχθεί το σώμα και το αίμα του Χριστού, που αυτό κυρίως είναι ῾῾εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον᾽᾽. Ο εξομολογούμενος άρα έρχεται σε άμεση σχέση με τον ίδιο τον Χριστό. Σ᾽ Εκείνον στην πραγματικότητα εξομολογείται, γι᾽ αυτό και δεν έχει νόημα να μην είναι ειλικρινής. Η εξομολόγηση είναι βρύση, την κάνουλα όμως που ανοίγει τη βρύση την έχει στα χέρια του ο εξομολογούμενος. Έτσι στο μυστήριο αυτό δεν παίζει ρόλο τόσο ο εξομολόγος όσο ο εξομολογούμενος.
Χρειάζεται προετοιμασία;
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο προσερχόμενος στο μυστήριο δεν έρχεται απροετοίμαστος. Πρέπει να έχει προηγηθεί η μετάνοιά του, δηλ. η ειλικρινής αυτοκριτική και η συναίσθηση των αμαρτιών του και η απόφαση αλλαγής του, η οποία θα καταλήξει στην ομολογία των αμαρτιών εν ταπεινώσει ενώπιον του ιερέα.
Ο άνθρωπος που αρχίζει να αισθάνεται την αμαρτωλότητά του, να βλέπει τα πάθη του αλλά και τα λάθη του, συντρίβεται και ποθεί να καταφύγει στον σπλαχνικό Πατέρα του. Αυτή η επίγνωση τον οδηγεί στη μετάνοια και την απόφαση αλλαγής. Να αλλάξει ριζικά στο τρόπο σκέψης, δράσης, νου και καρδιάς.
Ο ιερέας έχει την εξουσία από τον Χριστό και την Εκκλησία να γίνεται όργανο του Χριστού για την παροχή της χάρης της αφέσεως. Ο ιερέας έτσι δεν είναι ούτε εισαγγελέας ούτε δικαστής. Είναι ο μάρτυρας της μετανοίας του πιστού, που χαίρεται γι᾽ αυτήν ακριβώς τη μετάνοια, όπως ακριβώς χαίρεται ο Θεός και όλος ο ουράνιος κόσμος για τον ίδιο λόγο. Άλλωστε και ο ίδιος ο ιερέας εξομολογείται σε άλλον ιερέα.
Ο μετανοημένος λοιπόν πιστός έχει εξετάσει τον εαυτό του
α) ως προς τη σχέση του με τον ίδιο τον Θεό: αν Τον αγαπά, αν συνεχώς Τον σκέπτεται, αν προσεύχεται, αν εκκλησιάζεται, αν προσπαθεί γενικώς να τηρεί το άγιο θέλημά Του.
β) ως προς την σχέση του με το συνάνθρωπο: αν και αυτόν τον αγαπά και τον σέβεται, αν δεν τον κατακρίνει, αν δεν τον υβρίζει, αν δεν σκέπτεται πονηρά γι᾽ αυτόν κλπ.
γ) ως προς τον εαυτό του: αν σέβεται και το σώμα του και την ψυχή του ως εικόνα του Θεού, αν δεν τον καταστρέφει και τον φθείρει, αν έχει την πίστη στη ζωή του πού ζητά ο Θεός.
Με άλλα λόγια το βασικό κριτήριο με το οποίο ελέγχει τη ζωή του είναι η αγάπη, από την τήρηση της οποίας εξαρτάται η ζωντανή σχέση με τον Θεό ή όχι. Γι᾽ αυτά όλα μετανοεί και παρακαλεί τον Θεό να τον συγχωρήσει και να τον βοηθήσει να μην τα επαναλάβει. Αν τυχόν αργότερα για λόγους αδυναμίας αμαρτήσει και πάλι, και πάλι θα ακολουθήσει την ίδια διαδικασία. Ο Θεός δεν «βαριέται» να μας συγχωρεί, γιατί μας αγαπάει. Είναι ο Πατέρας μας.
Προσοχή λοιπόν! Εξομολογούμαστε τις δικές μας αμαρτίες και όχι τις αμαρτίες άλλων. Και ομολογούμε τις αμαρτίες μας με συντομία, σαφήνεια, σοβαρότητα και ειλικρίνεια, χωρίς περιστροφές, δικαιολογίες και ιστορίες. Η προσπάθεια να δικαιολογήσουμε τις αμαρτίες μας δείχνει ότι στην πραγματικότητα δεν έχουμε μετανοήσει γι᾽ αυτές. Στην περίπτωση αυτή και ο εξομολογούμενος δεν αναπαύεται ψυχικά, αλλά και ο ιερέας καταπονείται. Διότι ακριβώς δεν γίνεται σωστή εξομολόγηση.
Στο ιερό εξομολογητήριο
Κατά τη διάρκεια του Μυστηρίου θα πρέπει να αναλογιζόμαστε πως δεν βρισκόμαστε μπροστά σε έναν άνθρωπο, αλλά μπροστά στον ίδιο το Θεό, που παρευρίσκεται πνευματικά και ακούει την εξομολόγησή μας. Αυτό θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε το αίσθημα της ντροπής και να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, πράγμα απαραίτητο για την εξομολόγηση. Η ειλικρίνεια και η βαθιά συναίσθηση των αμαρτιών μας γεννά την ταπείνωση και η ταπείνωση με τη σειρά της την αληθινή συντριβή και μετάνοια. Ο Θεός δεν ξεγελιέται όπως οι άνθρωποι, γιατί γνωρίζει όχι μόνο τα βάθη της ψυχής μας, αλλά ακόμα και την παραμικρή λεπτομέρεια του βίου μας και των σκέψεών μας.
Δεν είναι σωστό λοιπόν να μακρηγορεί κανείς στην εξομολόγηση. Ομολογούμε σύντομα τις αμαρτίες μας, με μετάνοια και συναίσθηση, και δεχόμαστε με εμπιστοσύνη τις όποιες συμβουλές του εξομολόγου. Ιδιαιτέρως, δεν χρειάζεται ανάλυση στις σαρκικές λεγόμενες αμαρτίες. Τις ομολογούμε με λιτό και επιγραμματικό τρόπο. Γι᾽ αυτό και δεν είναι επιτρεπτό να καθυστερεί κανείς στο εξομολογητήριο. Αν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα προς συζήτηση, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κάποια άλλη ώρα πέραν της εξομολογήσεως, και οπωσδήποτε όχι στην εξομολόγηση προ των μεγάλων εορτών των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Εκείνη την ώρα πολλοί αδελφοί μας περιμένουν κι εκείνοι, να εξομολογηθούν. Ας τους σεβαστούμε.
Το διαβάσαμε στο... faneromenihol.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου